In nog geen eeuw is 90 procent van alle jachtluipaarden in het wild gedood. Vandaag is het de meest bedreigde diersoort van Afrika. Maar volgens de Amerikaanse Laurie Marker, stichter van het Cheetah Conservation Fund, heeft het snelste landdier ter wereld nog een toekomst.
Vandaag blijven nog ongeveer tienduizend jachtluipaarden over, in Afrika en Azië. ‘Minder dan honderd jaar geleden waren er nog honderdduizend’, zegt Laurie Marker. ‘Zo snel kan het gaan.’ Om het jachtluipaard voor uitsterven te behoeden, zou de wereldwijde populatie de komende tien jaar moeten verdubbelen, zegt Marker. ‘Dat is doenbaar en we kunnen zelfs nog beter doen.’
Marker zet zich al 36 jaar in voor het jachtluipaard via onderzoek en projecten in Namibië. Ze kreeg daar onlangs de Tyler Prize for Environmental Achievement voor, die ook wel de Nobelprijs voor Ecologie wordt genoemd.
In Namibië was de jachtluipaardenpopulatie in de jaren tachtig gehalveerd, tot minder dan 2500 exemplaren. Oorzaken waren het verlies van habitat, de oprukkende menselijke aanwezigheid en het gebrek aan genetische variatie.
Ranchers
Toen Marker in 1977 onderzoek begon te doen in Namibië, merkte ze dat vooral rancheigenaars de jachtluipaarden doodden. Ze zagen het roofdier als een bedreiging. ‘Het was meer een kwestie van perceptie dan er echt bedreiging was… Nergens ter wereld houden ranchers van roofdieren. Ze zagen een jachtluipaard, dus doodden ze het. De wereld heeft de meeste roofdieren gedood, spijtig genoeg.’
Aanvankelijk was Marker niet echt populair bij de ranchers. ‘Toen ik daar ging wonen, zeiden de mensen: neem al je jachtluipaarden maar terug mee naar Amerika. Nu mogen ze me wel, en ze vinden bijna dat de jachtluipaarden bijzondere dieren zijn. De laatste dertig tot veertig jaar hebben we enorm veel geleerd over het geïntegreerde systeem dat de natuur is en de sleutelrol die verscheidene soorten spelen – zoals de honingbijen en vleermuizen bij de bestuiving. Prooidieren zijn dan weer een regulator die grote systemen gezond houdt.
‘De stad waar ik vlakbij woon, een ranchersstad, noemt zichzelf nu de jachtluipaardenhoofdstad van de wereld. Dat is interessant.’ Namibië heeft ook de bescherming van het milieu in zijn grondwet opgenomen. ‘Na bijna twee generaties zie je echt een verandering in Namibië.’
Doornstruiken
Jachtluipaarden hebben hun habitat zien krimpen doordat het landschap met doornig struikgewas overwoekerd werd. Daardoor hebben ze niet meer de open ruimte die ze nodig hebben om snelheid te ontwikkelen en hun prooi te grijpen. ‘De doornstruiken kwamen er vijftig, zestig jaar geleden toen de ranchers het land lieten overbegrazen, vooral in periodes van droogte. Toen de koeien al het gras hadden opgegeten, namen de doornstruiken het land over: die groeien zeer snel en hebben enorm diepe wortels die al het water opslorpen zodat het gras niet meer groeit.’
Marker bedacht een oplossing die zowel mens als dier ten goede kwam. Ze hakte de struiken om, versnipperde die en perste de snippers tot brandstofblokken. Het resultaat is ‘een ecologische briket die een zeer grote hitte ontwikkelt met zeer lage emissies en dus CO2-neutraal is.’
Turkse honden
Marker is geen voorstander van compensatieprogramma’s voor ranchers die vee verliezen door roofdieren. ‘We betalen liever, via goed vee- en wildbeheer, een compensatie voor ons roofdiervriendelijk vlees: dan worden ze vergoed als ze geen verliezen lijden. Als je aan goed veebeheer doet, dan kun je met elk roofdier ter wereld leven. Ons jachtluipaardenwerk heeft ons daar veel over geleerd en we leren dat nu aan mensen die met wolven leven.’
Markers stichting kweekt ook honden uit Turkije die het vee tegen jachtluipaarden beschermen. ‘We kweken ze en schenken ze aan de boeren. Het is een oude Europese methode die vergeten was geraakt.’
Bron: http://www.afrikanieuws.nl/site/list_message/27656?data%5Bsource%5D=rss#m27656
