Het is Klaus Kreiser met dit sprankelende, geslaagde boek gelukt om de legendarische generaal en politicus te portretteren en zijn vele gezichten te beschrijven (…) Het is het onpartijdige, weloverwogen oordeel dat Kreisers biografie zo lezenswaardig maakt.’
– Die Zeit
Het officiële portret van Kemal Atatürk is in Turkije nog alomtegenwoordig. Al tijdens zijn leven begon de persoonlijkheidscultus rond de visionaire en besluitvaardige man met de lamswollen muts die westerse en oosterse waarnemers imponeerde. Ondanks de weerstand van de overwinnaars van de Eerste Wereldoorlog bevocht hij de onafhankelijkheid en proclameerde hij in 1923 de eerste Turkse nationale staat. Op onnavolgbare wijze zorgde Atatürk ervoor dat het land brak met zijn tradities: het eerbiedwaardige sultanaat en kalifaat werden afgeschaft, tulbanden, fezzen en gezichtssluiers uit het publieke domein verbannen. De hoofdstad werd verplaatst van Istanbul naar Ankara, het Arabische schrift werd vervangen door het Latijnse en het islamitische onderwijssysteem werd rigoureus onderdrukt. Europese wetgeving leidde tot de gelijkstelling van vrouwen. Hoe kon een uit een bescheiden milieu afkomstige beroepssoldaat staatshoofd en cultuurrevolutionair worden?
Kreiser vertelt op een hoogst aanschouwelijke wijze over het leven van Mustafa Kemal en laat zien hoe de historische omstandigheden en de juiste relaties, maar ook machtsbewustzijn en charisma een unieke ontwikkeling mogelijk hebben gemaakt.
Klaus Kreiser (1945) is hoogleraar emeritus Turkse studies aan de universiteit Bamberg.
Atlas, vertaling J.B. Kanon, 366 p., € 29.95
