Al vele zomers ben ik met de auto naar Turkije op vakantie geweest. Dit heb altijd met een auto gedaan dat diesel of benzine nodig heeft om vooruit te komen, en één keer met een plugin hybride welke kleine afstanden elektrisch af kon leggen, maar verder op benzine reed.
Afgelopen zomer heb ik deze rit voor het eerst met een volledig elektrische auto ondernomen, namelijk met een Tesla model Y Long Range. Graag deel ik mijn ervaring wat betreft het ondernemen van een dergelijke rit.
Verschil
Waar je met een auto dat op fossiele brandstof rijdt (ICE) alleen het bestemmingsadres hoeft in te voeren en kunt vertrekken, moet je met een elektrische auto (EV) wat meer doen. Niet ieder land heeft namelijk dezelfde aantal laadvoorzieningen als Nederland. Sterker nog, als je puur kijkt naar het aantal laadvoorzieningen staat Nederland bovenaan in de EU (bron: Autoweek). Een ander aspect dat verschilt van brandstof tanken is dat je niet met een bankpas/credit card overal terecht kunt. Stel je de situatie voor dat je om bij de BP te kunnen tanken je een pasje van de BP nodig hebt, maar met dit pasje niet bij Shell terecht kunt voor dezelfde brandstof. Er zijn heel veel laadvoorzieningen van heel veel verschillende aanbieders en voor bijna alle aanbieders heb je een ander laadpasje/applicatie nodig. Je moet je ook overal aanmelden met (meestal) een credit card.
Een ICE komt op een volle tank verder dan een volledig opgeladen EV. Dit heeft een heel simpel reden: er kan meer energie opgeslagen worden in een brandstoftank van 50L dan in de huidige accu’s van EV’s. Waar je met een ICE gemakkelijk 3-4 uur door kunt rijden, moet ik met mijn EV na 2-2.5 uur rijden laden, ondanks dat een EV efficiënter om gaat met energie. Na 2-2.5 uur een pauze nemen had echter wel een ander effect, waar ik later op terug kom.
Het laatste verschil is in het voordeel van een EV: er hoeft geen olie of op andere vloeistoffen worden gecontroleerd voor de reis. Ik heb alleen de banden gecontroleerd op spanning en de ruitenwisservloeistof aangevuld.
Voorbereiding
Mijn rit zou mij vanuit Nederland voeren door achtereenvolgens Duitsland, Oostenrijk, Slovenië, Kroatië, Servië, Bulgarije en als eindbestemming Turkije. Met alleen laden bij Tesla Superchargers zou ik in Turkije kunnen komen. Ik heb voor de zekerheid (kosteloos) een laadpas van Shell Recharge en Vattenfall InCharge besteld. Vooral Shell Recharge was handig omdat deze samenwerkt met veel andere aanbieders tegen een extra betaling. Om een voorbeeld te noemen: met deze pas kun je bij een laadvoorziening van Vattenfall laden waarbij je opstartkosten betaalt en een hoger prijs per kWh. Laden met een pas van Vattenfall bij precies dezelfde laadvoorziening is goedkoper. Maar het scheelt wel applicaties en laadpassen in de auto en in het buitenland wil je op een lange reis niet onnodig tijd kwijt zijn met aanmelden.
In Turkije werkt het pasje van Shell niet en moest ik mij wel bij diverse aanbieders aanmelden. Daar heb ik ervaren dat het aanmelden met een Nederlands mobiel nummer niet overal goed gaat. Sommige aanbieders eisen ook een Turks bankpasje. Bellen met de servicedesk loste in mijn geval (bijna) alle problemen op.
Vanuit mijn woonplaats naar Samsun is het ±3350km rijden. Ik heb de rit in drie etappes gedeeld: woonplaats -> Zagreb (±1250km), Zagreb -> Edirne (±1150 km) en Edirne -> Samsun (±950km).
Ik heb vooraf een lijst van alle laadpunten gemaakt waar ik wilde stoppen en die rond de 200km van elkaar af zaten. Zo nam ik mij voor om sowieso om de 2 uur te stoppen voor een pauze.
Naar Zagreb
Ik ben om 3:00 uur in de ochtend vertrokken en kwam uiteindelijk rond 20:00 uur aan bij het hotel. Dat betekent dus een rit van 17 uur. Daar zit wel een laatste laadmoment bij in Maribor (Slovenië), zodat ik met een behoorlijk volle accu in Zagreb aan kwam. Daarmee zou ik gemakkelijk de laatste Tesla Supercharger in Kroatië kunnen halen.
Uiteindelijk heb ik (waarbij ik met een volle lading ben vertrokken) 5 keer moeten laden. Het laatste laadmoment duurde ook het langst omdat ik die gelegenheid heb genomen om te eten.
In totaal ben ik €80,70 aan kosten kwijt geweest.
Naar Edirne
In Servië zou mijn mobiel geen verbinding met het internet hebben. Ik kon wel een simkaartje kopen bij een benzinestation, maar het wisselen van een simkaartje vond ik teveel gedoe. Waar ik wel ín Servië achter kwam is dat mijn Tesla óók geen verbinding met het internet had ondanks dat ik Premium Connectivity heb. Later kwam ik er achter dat de auto alleen verbinding maakt met het internet wanneer Tesla ook afspraken heeft gemaakt in dat land. Dat was voor Servië, Bulgarije en Turkije helaas niet het geval. De kaart offline gebruiken lukt echter wel: het adres invoeren zorgt er voor dat de route wordt gepland. Superchargers worden in een lijst gepresenteerd waardoor je ze gemakkelijk aan kunt klikken.
Ik kwam met 67% acculading aan bij Kalotina, de grensovergang van Servië naar Bulgarije. Dit is een berucht grensovergang omdat het merendeel van de reizigers die over Kroatië en over Hongarije hebben gereden, en die er voor kiezen om via Bulgarije verder te rijden naar Turkije, via deze grensovergang Bulgarije binnenrijden. Ik had dan ook verwacht dat het druk zou zijn. Helaas is het vooraf nooit duidelijk hoeveel tijd je kwijt bent. Het kan 2 uur zijn, maar het kan ook 6 uur zijn. Na 2 uur was mijn lading al gezakt naar 52%. Op dit punt ervaarde ik de eerste (en later blijkt, enige) stress van de rit: de lading zakte door het gebruik van de airco in het warme weer sneller dan verwacht en ik wist ook niet hoe lang het nog zou duren voor ik de grens over was. Ik heb er dan ook voor gekozen om de airco uit te zetten en de ramen open te doen. Na een uur was ik de grens eindelijk over en de lading was 1% gezakt. Daarmee kon ik gelukkig de volgende geplande laadvoorziening gemakkelijk halen.
Dit deel van de reis was dus meer plannen dan het vorige deel omdat de superchargers van Tesla in Bulgarije zich midden in de stad bevinden. En dan in Sofia ook nog eens in een supermall, waarbij je dus een parkeergarage in moet rijden. Daar zou ik veel tijd mee kwijt zijn, dus van tevoren had ik al besloten om een laadvoorziening langs de snelweg tussen Sofia en Plovdiv te nemen waar ik (als het goed is) met het pasje van Shell Recharge terecht kon. Het pasje werkte zonder problemen.
De grensovergang van Bulgarije naar Turkije was niet druk en duurde maar een half uur.
Deze rit vanuit Zagreb duurde echter beduidend langer door de drie grensovergangen. Ik ben om 2:45 uur vertrokken uit Zagreb en was om 23:30 uur (Turkse tijd) bij het hotel. Ik heb de auto 4 keer moeten laden. De totale kosten voor de rit bedraagt €17,10. Het laden in Servië en Bulgarije was namelijk gratis.
Naar Samsun
Het hotel dat we in Edirne hebben geboekt bleek een Tesla supercharger op het parkeerterrein te hebben. Ik had bij het boeken gelet op de locatie van de supercharger, maar was mij niet er van bewust dat deze zó dicht bij het hotel zou zijn. Tijdens een uitgebreid ontbijt hebben we de auto volgeladen en zijn daarna vertrokken richting Samsun.
Voorbij Istanbul hebben we geladen bij Trugo, een laadnetwerk van het Turkse EV merk TOGG. Ik had de applicatie al van tevoren geïnstalleerd, dus het was een kwestie van het inscannen van een QR code en het laden werd gestart. Ook in Bolu koos ik voor een Turkse aanbieder, namelijk van ZES. Dat werkte ook zonder problemen.
De reis tussen Bolu en Samsun was het laatste stukje waar helaas geen snelladers van Tesla, ZES of Trugo aanwezig was. Er waren wel langzame laders van ZES aanwezig, dus ik was niet bang dat ik zonder stroom zou komen te zitten.
Er was wel een lader van GioEV, maar het was mij niet gelukt om mij aan te melden met mijn credit card. Maar daar gebruikte ik een ander truc voor, wat waarschijnlijk alleen met een EV kan: eenmaal aangekomen bij de lader, koppelde ik de auto en belde met een vriend die het wél was gelukt om zich aan te melden bij GioEV. Hij zat in Trabzon (meer dan 600km verderop). Ik gaf het nummer van de lader door. Hij opende de app van GioEV en startte een laadsessie door dat nummer in te voeren, waarbij bij mij het laden begon.
Rond 8:00 uur zijn wij vertrokken en we kwam om 20:00 uur aan in Samsun. In totaal hebben we 4 keer geladen. De kosten zijn €22,30, maar de laadsessie van GioEV zit daar niet bij: de app heeft een fout gemaakt waardoor er geen kosten in rekening zijn gebracht. Was deze fout niet opgetreden zou er 44kWh * €0,29 = €12,76 bij moeten komen.
Bevindingen reis naar Turkije
Het was mijn eerste ervaring met het rijden van een lange afstand met een EV. De reis heb ik behoorlijk in detail gepland en het laden om de 2 uur heeft er voor gezorgd dat ik enorm uitgerust aan kwam op plaats van bestemming. De ritten lijken lang, maar de vele pauzes zorgden er voor dat ik de benen kon strekken, een rondje kon lopen en rustig een kopje koffie kon drinken. De reis met een ICE voelde vermoeiender uit omdat ik vaker ritten van 4 uur maakte.
Ik heb nergens een lager snelheid aangehouden dan dat ik normaliter met een ICE zou doen, behalve het stukje tussen Bolu en Samsun in. Zelf ben ik een rustige rijder, dus ik hou me netjes aan de maximale snelheid. In Duitsland hou ik altijd 130/140km/h aan. Tussen Bolu en Samsun heb ik t/m het laden in Merzifon een snelheid van 100km/h aangehouden om energie te sparen. Op de terugweg heb ik dat echter niet gedaan omdat ik wist dat ik in Merzifon zonder problemen kon laden.
Ervaring in Turkije
In en om Samsun waren er voldoende snelladers, maar ook gewone laders. Deze laders bevinden zich vooral in grote winkelcentra waar je dus de auto kunt koppelen en tijdens het laden kunt shoppen. Maar ook bij steeds meer tankstations worden snelladers geplaatst.
Wat mij wel in negatieve zin opviel is dat de snelheden die beloofd worden in de app vrijwel nooit gehaald worden. De app beloofd dus een snelheid van bijvoorbeeld 60kW, maar eenmaal gekoppeld wordt maar de helft gehaald. Dat heeft soms te maken met de temperatuur van de accu van de auto, maar heeft al te vaak te maken met de laadvoorziening zelf. Het laden duurde daarom soms langer dan gepland.
De reis terug
Terug rijden ging makkelijker. Ik had tijdens mijn rit naar Turkije geleerd te vertrouwen op de laadvoorzieningen. Waar ik tijdens de heenreis de lading nooit onder de 20% liet komen, ging ik nu rustiger de weg op omdat ik wist dat als ik met een lading van 5% aan kwam het toch wel goed zou komen. Ik bespaarde daarmee ook nog extra tijd omdat ik de auto niet zo ver oplaadde. Het laden vanaf 5% gaat bovendien met een hoger snelheid dan laden vanaf 20% (hoe voller de accu, hoe trager het laden).
T/m Zagreb koos ik er voor om bij precies dezelfde laadvoorzieningen te laden als tijdens de rit naar Turkije. Vanaf Zagreb heb ik de auto zelf de laadmomenten laten bepalen. Beiden ging zonder problemen.
In totaal heb ik 7637km gereden, waarbij ik €384 aan kosten heb gehad (exclusief het laadmoment bij GioEV).
Conclusie
Het reizen met een EV naar Turkije is tegenwoordig heel goed te doen. Het duurt wel langer, maar je komt uiteindelijk uitgeruster aan op plaats van bestemming. Tel daarbij op dat het aantal laadvoorzieningen wordt uitgebreid en (in de EU) plannen zijn om al die verschillende laadpassen af te schaffen. Qua kosten zit je lager dan met een ICE omdat het laden in Servië en Bulgarije op moment van schrijven kosteloos is.
Geschreven door: Mustafa Şen